Historie

Zandvoort was al in 1100 bekend en heette toen Sandevoerde; een samenstelling van zand en voorde. Tot 1722 was het gebied in handen van de heren van Brederode. Eeuwenlang leefde het dorp van de visvangst, maar de komst van de 19e eeuw begon een nieuw tijdperk voor Zandvoort. Jonkheer Barneart maakte plannen voor een nieuwe badplaats die gemakkelijk vannuit Haarlem bereikt kon worden. In het Verenigd Koninkrijk kwam het zeebaden op. Zodoende ontstonden het Grote Badhuis en de Zandvoortselaan.

Badtoerisme

Begin 19e eeuw werd de heilzame werking van zeewater ontdekt en geprezen. Een trend overgewaaid uit Engeland, naar het voorbeeld van diverse andere kuuroorden. De zee is destijds enorm populair bij de hogere klassen (adel en jonge industriëlen), die de kustplaatsen zowel voor een gezondheidskuur als voor het society-amusement bezoeken. Een van zijn voorstanders was de plaatselijke arts dr. Mezger die een pionier op dit gebied was. Aan deze gelukkige ontdekking was het te danken dat vele rijken naar Zandvoort begonnen te komen. Ze kwamen zelfs uit het buitenland - inclusief de adel. Keizerin Elizabeth van Oostenrijk (Sissi) bijvoorbeeld werd door Dr. Mezger in 1885 tijdens een bezoek aan Zandvoort behandeld. Zij logeerde in pension Paula. Aldus begon de verandering van klein dorpje naar badplaats.

In 1881 werd station Zandvoort aan Zee aangesloten op het spoorwegnet, en in 1899 volgde een tramverbinding met Haarlem (later uitgebreid tot Amsterdam), wat het badtoerisme flink bevorderde. Het fraaie stationsgebouw staat er nog steeds. Door de opkomst van het massatoerisme en de snelle treinverbinding nam het percentage vreemdelingen toe en kwamen het dialect en andere lokale cultuuruitingen langzaamaan in de marge. Tegen 1921, toen de Zeeweg werd aangelegd, was Zandvoort op weg om een bekende bestemming te worden. Als bekende badplaats en strand stelden Zandvoort zich dankbaar ter beschikking aan zijn bezoekers en lieten de faciliteiten zo goed mogelijk voor de dag komen.

De Tweede Wereldoorlog richtte in Zandvoort veel schade aan. Op 23 mei 1942 werd de toegang tot het strand verboden. Enkele maanden later moest vrijwel geheel Zandvoort worden ontruimd. Badhuizen en boulevards werden afgebroken voor de aanleg van de Duitse Atlantikwall. Nog altijd zijn in het gebied tientallen bunkers aanwezig.

Na de oorlog volgde een wederopbouw project dat de basis vormde voor de badplaats van vandaag. Het toerisme nam in de volgende jaren sterk toe. In 1948 werd het circuit van Zandvoort aangelegd. Ooit vonden hier zelfs Formule-I races plaats, maar de provincie Noord-Holland heeft later geweigerd hier een vergunning voor te geven vanwege de geluidsoverlast voor de wijde omgeving. Vandaag de dag houdt nog altijd bijna de helft van het aantal arbeidsplaatsen in Zandvoort verband met het toerisme.